ทำไมกินข้าวแล้วง่วง เข้าใจเหตุผลพร้อมวิธีแก้ไขง่าย ๆ
หลายคนเคยเจอปัญหา “กินข้าวเสร็จแล้วง่วงจนทำงานต่อไม่ได้” ซึ่งไม่ได้เกิดขึ้นแค่กับคุณคนเดียว อาการนี้มีชื่อเรียกในทางการแพทย์ว่า Postprandial Somnolence ซึ่งเป็นผลจากกระบวนการทำงานของร่างกายที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมนและระบบย่อยอาหาร วันนี้เราจะมาอธิบายถึงสาเหตุของอาการนี้ และวิธีแก้ไขง่าย ๆ ที่ทำได้ทันที!
สาเหตุที่ทำให้กินข้าวแล้วง่วง
-
ฮอร์โมนอินซูลิน (Insulin)
หลังจากทานอาหาร โดยเฉพาะมื้อที่มีคาร์โบไฮเดรตและน้ำตาลสูง ร่างกายจะหลั่งอินซูลินเพื่อช่วยดูดซึมน้ำตาลเข้าสู่เซลล์ อินซูลินยังช่วยเพิ่มการดูดซึมกรดอะมิโน ทริปโตเฟน (Tryptophan) ซึ่งเปลี่ยนเป็นสารที่ทำให้ง่วง ได้แก่:
- เซโรโทนิน (Serotonin): ทำให้รู้สึกผ่อนคลาย
- เมลาโทนิน (Melatonin): กระตุ้นให้ง่วงนอน
-
ฮอร์โมน CCK (Cholecystokinin)
หลังจากทานโปรตีนและไขมัน ฮอร์โมนนี้จะหลั่งออกมาเพื่อช่วยในการย่อยอาหาร แต่มีผลกระตุ้นระบบ Parasympathetic Nervous System ซึ่งเป็นระบบที่ทำให้ร่างกายพักผ่อนและผ่อนคลาย ส่งผลให้รู้สึกง่วง
-
เลือดไหลเวียนไปที่กระเพาะอาหารและลำไส้
ในกระบวนการย่อยอาหาร เลือดจำนวนมากจะถูกส่งไปที่กระเพาะและลำไส้เพื่อตอบสนองความต้องการของระบบย่อยอาหาร ทำให้เลือดที่ไปเลี้ยงสมองลดลง ส่งผลให้รู้สึกอ่อนล้าและง่วง
-
ปริมาณอาหารมากเกินไป
การทานอาหารในปริมาณมากเกินไปทำให้กระเพาะอาหารขยายตัว การยืดกระเพาะนี้ส่งสัญญาณกระตุ้นระบบพาราซิมพาเทติก ซึ่งทำให้เกิดความรู้สึกอยากพักผ่อนหรือง่วงนอน
-
วงจรการทำงานของร่างกาย (Circadian Rhythm)
ในช่วงบ่าย ระดับพลังงานตามธรรมชาติของร่างกายจะลดลง เป็นช่วงเวลาที่วงจรการตื่น-นอนของร่างกายกำหนดให้รู้สึกง่วง
ขอโฆษณาหน่อยนะประกันสุขภาพ My Care Smart ดีอย่างไร
- วงเงินรักษาสูงสุด 7 แสนบาท
- ไม่บอกเลิกสัญญาแม้จะเคลมเยอะ
- ค่าใช้จ่ายในการรักษา จ่ายตามจริง
- ค่าเบี้ยคงที่ตามช่วงอายุที่กำหนด
- ไม่เคลมมีเงินคืนสูงสุด 10%
วิธีแก้อาการง่วงหลังมื้ออาหาร
- ปรับเมนูอาหารให้เหมาะสม
- ลดคาร์โบไฮเดรตเชิงเดี่ยวและน้ำตาลสูง: เช่น ขนมหวาน น้ำอัดลม ข้าวขาว
- เพิ่มคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน: เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลเกรน
- ลดปริมาณไขมัน: หลีกเลี่ยงอาหารทอดหรืออาหารที่มีไขมันสูง
- เพิ่มโปรตีน: เช่น เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ไข่ หรือเต้าหู้
- ทานอาหารในปริมาณที่พอเหมาะ อย่าทานจนอิ่มเกินไป จำกัดปริมาณอาหารไว้ที่ประมาณ 70-80% ของความจุเต็มกระเพาะ
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ การดื่มน้ำช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดีขึ้น และลดอาการอ่อนเพลียจากการขาดน้ำ
- เดินเล่นหลังมื้ออาหาร หลังทานอาหารให้เดินเล่นเบา ๆ ประมาณ 10-15 นาที การเดินช่วยกระตุ้นระบบไหลเวียนโลหิตและลดอาการง่วง
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ แอลกอฮอล์อาจช่วยให้คุณง่วงเร็วขึ้น แต่จะทำให้คุณภาพการนอนลดลง และส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาว
- หลีกเลี่ยงกาแฟในช่วงบ่าย หากจำเป็นต้องดื่มกาแฟ ให้ดื่มก่อนเวลา 14.00 น. เพื่อป้องกันการรบกวนการนอนตอนกลางคืน
ใช้ “Power Nap” เพิ่มพลัง
หากยังง่วงมากในช่วงบ่าย อาจใช้วิธีนอนสั้น ๆ หรือ Power Nap โดยใช้เวลาเพียง 15-20 นาที อย่านอนเกินเวลานี้ เพราะจะทำให้รู้สึกงัวเงียเมื่อตื่น
อาหารมื้อเย็นช่วยให้นอนหลับง่ายขึ้น
สำหรับผู้ที่มีปัญหานอนหลับยาก อาจปรับเมนูมื้อเย็นโดยเพิ่มอาหารที่ช่วยกระตุ้นฮอร์โมนอินซูลินเล็กน้อย เช่น คาร์โบไฮเดรตเชิงเดี่ยวในปริมาณที่เหมาะสม เพื่อช่วยให้ร่างกายผ่อนคลายและหลับได้ง่ายขึ้น
สรุป ดูแลตัวเองง่าย ๆ เพื่อไม่ง่วงหลังมื้ออาหาร
อาการง่วงหลังมื้ออาหารเป็นเรื่องปกติ แต่สามารถจัดการได้ด้วยการปรับเมนูอาหาร ลดปริมาณอาหารที่กระตุ้นฮอร์โมนที่ทำให้ง่วง และดูแลสุขภาพโดยรวม เช่น การดื่มน้ำให้เพียงพอ การเดินเล่น และการนอนหลับอย่างเหมาะสม